تحلیل قرآن بنیان نقش و آثار مدیریت دینی در تعالی بخشی امورسیاسی_حاکمیتی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اراک

2 استاد پیوسته گروه علوم قران و حدیث دانشگاه ایلام واستاد وابسته پژوهشکده مطالعات میان رشته ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی

10.22080/qhs.2023.23999.1148

چکیده

از جمله مسائل مربوط به استواری نظام هر جامعه، توجه به امور سیاسی – حاکمیتی آن جامعه است. امروزه به دلیل مشکلات فرهنگی و سیاسی بسیاری که در جوامع به وجود آمده است، توجه به امور سیاسی و حاکمیتی ضروری است و باید مشخص شود که نقش و آثار مدیریت دینی در امور سیاسی – حاکمیتی چیست که با تبیین آن بتوان جهت حفظ و استقلال در جامعه قدم بر داشت، چرا که انبیای الهی : با توجه به احکام الهی زمامداری زمان خویش را بر عهده می‌گرفتند. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و استناد به آیات و روایات، نقش و آثار مدیریت دینی امور سیاسی و حاکمیتی را مورد بررسی قرار داده است و نتایج حاکی از آن است که حاکمان در جوامع نقش‌های مهمی را ایفا می‌کنند و از جمله نقش‌هایی که یک حاکم با مدیریت دینی در جامعه دارد: مسئولیت‌پذیری، نظارت، رعایت حق، نجات مستضعفان، ایجاد وحدت، برقراری امنیت می‌باشد؛ همچنین از آثار مدیریت دینی حاکمان در جامعه می‌توان به: جلوگیری از نفوذ دشمنان با آگاهی نسبت به شبهات، جلوگیری از نفاق با آگاهی نسبت به عملکرد منافقان، جلب اعتماد مردم با حفظ اسرار نظامی کشور، افزایش اقتدار سیاسی با حفظ نیروی انسانی، رهایی از فتنه با حفظ ولایت، کاهش مفاسد اجتماعی با احیای امر به معروف و نهی از منکر اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
«نهج البلاغه»، دشتی، محمد (1386)، قم: مؤسسة فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام، چهل و چهارم.
امیدیان، محمدتقی (1391)، امام زمان (عج) در کلام آیت الله بهجت، قم: اسلامی، نهم.
آملی، حیدر بن علی (1422)، تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، قم: نور علی نور، سوم.
تقوی دامغانی، سیدرضا (1380)، نگرشی بر مدیریت اسلامی، تهران: شرکت چاپ و نضر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم (1362)، آیات الاحکام، به تحقیق ولی الله اشراقی، تهران: نوید.
جعفری، یعقوب (1376)، تفسیر کوثر، قم: مؤسسة انتشارات هجرت.
جمعی از نویسندگان (1382)، تعالیم قرآنی، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی ولی فقیه، ادارة آموزش‌های عقیدتی سیاسی.
ج‍وه‍ری، اس‍م‍اع‍ی‍ل‌ب‍ن ح‍م‍اد (م 1985 – 1368 ش)، ال‍ص‍ح‍اح ال‍ل‍غ‍ه، ب‍ی‍روت: ام‍ی‍ری.
جهان بزرگی، احمد (بی تا)، امنیت در نظام سیاسی اسلام، اصول و مؤلفه­ها، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
حسینی طهرانی، محمدحسین (1427)، نور ملکوت قرآن، مشهد: علامه طباطبایی، سوم.
حسینی همدانی، محمد (1404)، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: لطفی.
حویزی، عبدعلی بن جمعه (1415)، «تفسیر نور الثقلین»، مصحح: هاشم رسولی، قم: اسماعیلیان، چهارم.
خراشادی زاده، علیرضا و محمد باقر بابائی (1393)، «درآمدی بر تبیین مبانی نظری الگوی مدیریت دینی از منظر قرآن کریم»، مجلة مدیریت و پژوهش‌های دینی، دورة 13، شمارة 75:
داورپناه، ابوالفضل (1375)، أنوار العرفان فی تفسیر القرآن، تهران: صدرا، اول.
دهقان، اکبر (1387)، نسیم رحمت تفسیر قرآن کریم، قم: حرم.
رضایی اصفهانی، محمدعلی (1387)، تفسیر قرآن مهر، قم، پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‏بکر (1404)، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، قم، کتاب­خانة عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی.
صفایی حائری، علی (1381)، تطهیر با جاری قرآن، قم، لیلة القدر، دوم.
طالقانی، محمود (1362)، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، چهارم.
طباطبایی، سید محمد حسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة 18، علمیة قم. پنجم.
طریحی، فخر الدین (1375)، مجمع البحرین، تهران: کتاب­فروشی مرتضوی.
طیب، سید عبدالحسین (1378)، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام، دوم.
عاملی، ابراهیم (1360)، تفسیر عاملی، تهران: کتاب­فروشی صدوق.
قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، یازدهم.
قرشی، سید علی اکبر (1371)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
کلینی، محمدبن یعقوب (بی تا)، اصول الکافی، به تحقیق: سیدجواد مصطفوی، بی‌جا: انتشارات گلگشت.
گنابادی، سلطان محمد (1372)، السعادة فی مقامات العبادة، ترجمة رضا خانی، حشمت الله ریاضی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیام نور.
مجلسی، محمد باقر (1427)، بحارالانوار، قم، انتشارات احیاء کتب المقدسة، اول.
اسعدی، محمد (1392)، ولایت و امامت، پژوهشی از منظر قرآن، ناظر طراح محسن اراکی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
محمدی ری‌شهری، محمد (1362)، میزان الحکمة، مکتب الاعلام اسلامی، قم: مؤسسة فرهنگی دارالحدیث.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن (1382)، دایرة‌المعارف قرآن کریم، قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم)، سوم.
مطهری، مرتضی (1388)، ده گفتار، قم: انتشارات صدرا، بیست وهشتم.
مغنیه، محمدجواد (1378)، ترجمة تفسیر کاشف، قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم).
مقیمی، سیدمحمد (1394)، اصول و مبانی مدیریت از دیدگاه اسلام، تهران: انتشارات راه دان.
نجاری، رضا (1384)، مبانی مدیریت اسلامی، تهران: دانشگاه پیام نور.
نراقی، ملا احمد (1377)، معراج السعادة، چاپ پنجم، انتشارات هجرت.
هاشم زاده هریسی نجمی (بی تا)، بیان در علوم و مسائل کلی قرآن، بی جا.
هاشمی رفسنجانی، اکبر (1383)، فرهنگ قرآن، قم: بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه)، دوم.