شاخصه‌ها و آثار حیات طیبه در قرآن کریم با تأکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

استادیار معارف اسلامی گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان

10.22080/qhs.2023.23969.1146

چکیده

جهان‌بینی اسلامی، تأمین سعادت فردی و اجتماعی انسان را مقصد قرار داده و در مسیر نیل بدین مقصود الگوهای نظری-رفتاری متعددی در حوزه‌های مرتبط با حیات وی ارائه نموده است. حیات طیّبه به عنوان حیات اصیل و حقیقتی جاودانه در تعالی انسان در آموزه‌های قرآنی-روایی جایگاهی والا داشته که جاودانگی روح اعمال و کردار انسانی را در پی دارد. بازخوانی قرآن کریم با هدف استخراج اندیشه‌های تأثیرگذار اخلاقی در حوزه حیات طیبه در پرتو نظریات آیت الله جوادی آملی به مثابه راهنمای اخلاقی و تربیتی مسلمانان هدف اصلی این پژوهش می‌باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، پس از تبیین مفهوم حیات طیّبه، به عنوان یکی از موضوعات شاخص در تربیت انسان، مؤلفه‌های مؤثر در ایجاد حیات طیّبه، چگونه وصول به آن و آثار آن را در پرتو آراء و نظریات مفسر معاصر آیت الله جوادی آملی بررسی می‌کند. نتایج پژوهش گویای آن است که استاد جوادی آملی معتقد است که طیّب بودن محصول طبیعت نیست و امری فراطبیعی است که آن را حیات متألهانه نامیده که عالی‌ترین مرتبه آن برای انسان کامل است. ایمان و عمل صالح، رشد عقلانی، معرفت نفس، اخلاص و کرامت انسانی از جایگاهی بنیادین در خوانش جوادی آملی از حیات طیّبه برخوردارند. از دیدگاه این متفکّر حق محوری، بصیرت و نصرت الهی از مهمترین آثار حیات طیبه به شمار می‌آیند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
نهج البلاغه (1414ق)، گردآوردنده: محمد بن حسین شریف الرضی، تحقیق: صبحی صالح، قم: هجرت.
انصاری، أبی اسماعیل عبدالله بن محمد (1381ش)، منازل السائرین، تحقیق: محسن بیدارفر، قم: انتشارات بیدار.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم، تحقیق: مهدی رجائی، قم: دار الکتاب الإسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1389الف)، تفسیر انسان به انسان، قم: اسراء.
-------------- (1388ش)، تسنیم، قم: اسراء.
------------ (1389ب)، جامعه در قرآن، قم: اسراء.
------------ (1389ج)، تفسیر انسان به انسان، قم: اسراء.
-------------- (1389د)، ادب فنای مقرّبان، قم: اسراء.
------------ (1384ش)، حیات حقیقی انسان در قرآن، قم: اسراء.
------------ (1383ش)، توحید در قرآن، قم: اسراء.
------------ (1386ش)، مراحل اخلاق در قرآن، قم: اسراء.
------------ (1387ش)، مبادی اخلاق در قرآن، چاپ ششم، قم: اسراء.
------------ (1381ش)، صورت و سیرت انسان در قرآن، چاپ دوم، قم: اسراء.
جعفری، محمدتقی (1375ش)، ترجمه و شرح نهج البلاغه، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
---------- (1379ش)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، تهران: انتشارات اسلامی.
---------- (1388ش)، حقوق جهانی بشر، تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
رضایی، محمدجعفر و همکاران (1397ش)، «کارکردهای تربیت عقلانی از دیدگاه استاد جوادی آملی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شمارۀ 38:
طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی‏ (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1392ش)، آیین پرواز، چاپ هفتم، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
مطهری، مرتضی (1377ش)، مجموعه آثار، چاپ هشتم، تهران: صدرا.
هاشمی، اکبر (1383ش)، فرهنگ قرآن، قم: بوستان کتاب.
http://portal.esra.ir