نقش بهره‌گیری از متن ادعیه و زیارات در تفسیر قرآن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم قرآن و حدیث ـ دانشکده الهیات ـ دانشگاه میبد ـ میبد ـ ایران

2 دانش آموخته ارشد تفسیر ، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران

10.22080/qhs.2023.24006.1150

چکیده

ادعیه و زیارات، بخشی از میراث تفسیری معصومان(علیهم‌السلام) است که در تفسیر قرآن، علاوه بر آموزش روش تفسیر، به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تفسیر کاربرد دارند و بنابه دلایلی چون: نقل دقیق الفاظ، ساختار متن و جملات، نحوه جمع‌بندی واژه‌ها‌ و برخورداری از لطایف عرفانى نسبت به دیگر احادیث تفسیری، از جایگاه والاتری در تفسیر برخوردارند.
مراجعه به ادعیه و زیارات، نه‌تنها در جهت کشف معانی آیات، بلکه برای تبیین چگونگى پیوند روایات تفسیرى با آیات قرآنی ضروری است. مهم‌ترین عامل بهره‌نگرفتن از ادعیه و زیارات یا استفاده نادر از آن‌ها در تفسیر، ناآگاهی از نقش آن‌ها در تفسیر است، گرچه عوامل دیگری نیز مزید بر علت شده، از جمله: ادعای عدم وثاقت به دلیل ضعف سند و احساس وجود غلو در متن برخی از آن‌ها.
این پژوهش که به روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با فیش‌برداری کتابخانه‌ای تدوین یافته است، نقش ادعیه و زیارات را در تفسیر‌ بررسی می‌کند. مهم‌ترین نقش آن‌ها در تفسیر قرآن عبارت است از: تشریح و توضیح معانی آیات، رفع تناقض ظاهری از آیات، شناسایی روایات جعلی، ایجاد اعتبار برای روایات تفسیری دارای ضعف سندی، بازشناسی شیوه‌ تفسیری معصومان(علیهم‌السلام)، کمک به فهم مباحث اعتقادی، تبیین ظاهر و باطن آیات، و شناخت فلسفه و حکمت احکام شرعی مطرح‌شده در آیات و چگونگی عمل به آن‌ها.

کلیدواژه‌ها

موضوعات