از زمان نزول قرآن تا به امروز، فهم و درک معانیِ قرآن در بین مسلمانان و غیر مسلمانان، جایگاه ویژه‌ای داشته است. از آنجا که غالب تحقیقات مستشرقان و اهداف آنان، متکی بر ارائه تصویر ناصواب از مفاهیم قرآن به جوامع جهانی است، لذا ارزیابی آثار آنان ضرورت پیدا می‌کند. هدف نوشتار کنونی، ترسیم نقائص پژوهش برخی مستشرقان در زمینه مفاهیمِ بلندِ قرآن است. مقاله «کتاب آسمانی»، اثر رابرت ویسنو اسکای در دایرة المعارف قرآنی لایدن، از جمله مقالاتی است که نویسنده، ضمن تلاش در جلب توجه مخاطب به مفاهیم قرآنی، منظور از «کتاب مکنون، مسّ و مطهرون» را به ترتیب، منحصر در منبع جامع آسمانی، صیانت و ملائکه گزارش می‌کند. نتیجه تحقیق کنونی با روش تحلیلی انتقادی، معطوف به این حقیقت مهم است که مقاله وی، در ارائه گزارش از عقیده مفسران در باره موارد مذکور ناقص است. حاصل جستار کنونی، بر خلاف نظر وی، منتج به این حقیقت است که مراد از آن سه در نظر غالب مفسران شیعی، عبارت از قرآن، فهم و انسان‌های کامل است.
)