1
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران
2
دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک
3
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث
10.22080/qhs.2025.28716.1187
چکیده
فتح الرحمن بترجمه القرآن، ترجمه‌ای فارسی از قرآن کریم است که توسط شاه ولی‌الله دهلوی مشهور به محدث دهلوی از علمای اهل سنتِ هند در قرن دوازدهم هجری قمری نوشته شده است. این ترجمه از نوع ترجمه لفظی همراه با افزوده‌های تفسیری در متن و حاشیه آن است. یکی از مباحث مهم درباره این ترجمه، تأثیر آرای کلامی و مبانی فکری مؤلف در شکل‌گیری و تدوین آن است که پژوهش درباره این اثر را ضرورت می‌بخشد. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته است، دگاه‌های ید کلامی محدث دهلوی در فتح الرحمن بترجمه القرآن بررسی شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مترجم تحت تأثیر آرا و افکار اشاعره و اهل حدیث بوده است، از این رو در آیاتی که به صفات خبریه خداوند اشاره دارد، قائل به تجسیم خداوند است و از جمله معتقد است خداوند در آخرت دیده می‌شود. در خصوص آیات هدایت و ضلالت انسان‌ها، ترجمه به گونه‌ای صورت گرفته است که مختار بودن انسان را انکار می‌کند. همچنانکه در آیات مربوط به انبیاء الهی، قائل به عصمت ایشان نیست و خطاهایی را به آنها نسبت می‌دهد؛ این مطلبی است که هم در متن ترجمه و هم در آرای تفسیری این مترجم در حاشیه کتاب کاملاً مشهود است.
)