نقش سیاق آیات و عناصر درون متنی در کشف غرض سوره قلم

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 دکتری قرآن و حدیث، دانشکده الهیات دانشگاه ایلام، تهران، ایران PhD in Quran and Hadith, Faculty of Theology, Ilam University, Tehran, Iran

2 دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

3 استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

10.22080/qhs.2025.5861

چکیده

تبیین هدف اصلی سوره قلم با استناد به نظرات مفسران و عناصر درون متنی و برون متنی یکی از روش‌های کشف غرض راهبردی سوره است؛ بدین ترتیب طبق سیاق و ارکان محوری سوره با ارائه الگویی نوین منطوق مهم شارع مقدس کشف می‌شود. مهم‌ترین مباحث مطروحه با استناد به سیاق سوره قلم کشف هدف «هشدار به مشرکان در نسبت دادن جنون به پیامبر اکرم(ص)» با زیرمجموعه‌های «تکریم شخصیت پیامبراکرم(ص)» و « نفی سخنان دروغین مشرکان»  می‌باشد که با مفهوم مجموعه آیات سوره هماهنگ است. غرض محوری سوره با محوریت سوگند به قلم و نفی جنون از پیامبراکرم(ص) شروع شده است و با نفی جنون از پیامبر اکرم(ص) و  ذکر بودن قرآن کریم به پایان رسیده است. از طرفی در آیات میانی نیز به شناساندن شخصیت مشرکان و پاسخ قاطعانه به افکار دروغ آنها نسبت به پیامبر اکرم (ص) پرداخته است. لازم به ذکر است که معیارهای کشف سوره قلم اعم از نام سوره، کاربرد حروف مقطعه ن،  اسماء الحسنی، سیاق آیات، ارتباط آغاز و پایان سوره، کلمات پرتکرار،کلمات تک کاربرد، داستان های سوره  با سیاق و مضامین سوره کاملاً منطبق است.

کلیدواژه‌ها