افعال حرکتی در سوره نجم بر اساس نظریه زبان شناسی شناختی تالمی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشجوی دکترای دانشگاه خوارزمی و دبیر رسمی آموزش و پرورش

10.22080/qhs.2025.5865

چکیده

       معناشناسی شناختی در زبانشناسی نوین، نقش پررنگی را ایفا می­کند. پژوهشگران معاصر ، از جمله محققین حوزه علوم قرآنی نیز در راستای فهم عمیق و دقیق مفاهیم و مضامین بلند قرآن کریم همراه با بررسی نحوه تصویرگری در آن، از معناشناسی شناختی بهره­مند شده­اند. از موضوعات مهمی که در معناشناسی شناختی مطرح است، افعال حرکتی می­باشد. لئونارد تالمی زبان شناس معاصر، برای نخستین بار نظریه افعال حرکتی و چارچوبش را مطرح کرده است. این افعال با عناصر اصلی جزء حرکتی، پیکر، زمینه، مسیر و دو عنصر فرعی شیوه و سبب قابل بررسی هستند. در پژوهش حاضر، افعال حرکتی در سوره نجم با روش توصیفی – تحلیلی بر روی اجزاء حرکتی آیات، همراه با ارائه جداول و داده­های آماری، مورد بررسی قرار گرفته است. از مهم­ترین نتایج این پژوهش می­توان به پربسامد بودن افعال حرکت انتقالی به ویژه جهت محور، در سوره نجم اشاره کرد که بیانگر تصویرگری ملموس مفاهیم الهی به ویژه ارتباط پیامبر با فرشته وحی و معراج ایشان، برای درک بیشتر بندگان از این مفاهیم است. دیگر فعل حرکتی پر بسامد، افعال ایستاست که مؤید ثبات و عدم تزلزل در امور الهی می­باشد. افعال حرکتی قدرتی نیز در به تصویر کشیدن قدرت لایزال الهی که در تحذیر مشرکان، هوشیار کردن منحرفین و غافلان درباره برپایی قیامت و گوشزد کردن به ایشان در خصوص سرنوشت اقوام به هلاکت رسیده، نقش به سزایی دارند. حرکات موضعی در پاره­ای موارد و به طور کل اجزاء حرکتی در قالب استعاره مفهومی، بسیار در تبیین مفاهیم این سوره مؤثر واقع شده ­اند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار